موزه مردم شناسی مشهد

در ضلع غربی حرم مطهر امام رضا (ع)، در جوار مقبره امیر غیاث‌الدین ملکشاه بنایی به چشم می‌خورد که طبق اسناد موجود از مهم‌ترین حمام‌های دوره صفوی بوده که در سال 1027 هجری قمری توسط میرآخور باشی شاه عباس صفوی، مهدی قلی بیک به آستان قدس رضوی اهدا شده است. این بنا در سال 1385 شمسی به موزه مردم شناسی تبدیل شد. این بنا در اردیبهشت ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۷۴ در فهرست بناهای تاریخی کشور ثبت شد و در سال ۱۳۷۸ با دستور مقام منبع تولیت عظمای آستان قدس رضوی عملیات بازسازی آن آغاز گردید و در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی به موزه مردم شناسی تغییر کاربری داد. نقاشی‌های موضوعی، این بنا را که از بزرگ‌ترین حمام‌های ایران باستان به شمار می‌رود، از سایر حمام‌ها متمایز کرده است. اشیا موجود در این موزه مانند لوازم موردنیاز در حمام‌های قدیمی، انواع سماورهای ذغالی، مشعل، ظروف مختلف، آبخوری و ... به نمایش در آمده است. زیباترین بخش این حمام، رختکن یا همان سربینه آن است که با نقاشی و کاشی کار‌های رنگی مزین شده است. تزیینات نقاشی در این بنا سیزده لایه دارد که جدیدترین لایه مربوط به دوره قاجار و کهن‌ترین آن مربوط به دوره صفوی است. گرمخانه‌ی مربعی شکل از دیگر قسمت‌های این بنا است که دارای چهار ستون در وسط بوده که پوشش گنبدی شکل سقف بر روی این ستون‌ها است. از دیگر قسمت‌های این بنا هشتی یا میاندر است که ارتباط دهنده‌ی دو فضای رختکن و گرمخانه است. در نهایت قسمت دیگر این بنا استخر آب است، که فضا را بسیار باشکوه کرده و جلوه‌ی خاصی به آن بخشیده است.